गरिमा
सम्बोधन बिना नै लेखन सुरु ।
खासै के भन्ने समय आफ्नै रफ्तारमा चलिनै रहेको छ । चाहेर वा नचाहेर पनि । रोक्न र छेक्न सकिने अबस्था पनि छैन ।
आराम बिरामको कुरा के भन्नु यस्तै नै छ चलिरहेको जसो तसो ।
मैले बिगत झण्डै दुई महिना देखि सोचि राखेको कुरा भनेको एउटै हो के भएछ कुन्नि गल्ति ? उत्तर त अहिले पनि ठम्याउन सकेको छैन । जेहोस केही न केही त भयो ?
म तिमीलाई केही कुरा लेख्न चाहान्थे । तर केके मात्र हो अहिले सम्म पनि छुट्याउन सकेको छैन । तिमीले यो पुरै पढ्छौ या हेर्दै नहेरी डिलिट गर्छौ या इनबक्सैमै थन्किन्छ । त्यो त थाहा छैन । जे होस मैले अहिले पुरानो कुरा सम्झि रहेको छु । शायद फिल्मको भाषामा यसैलाई फ्लासब्याक भनिदो हो अनि कसैकसैले भनिदिदा हुन् नोस्टाल्जिया ।
पहिलो पटक कुरा भएको दिन १ अप्रिल । मुर्ख दिवस । समय पनि कस्तो परेछ । पछिका समयमा मैले कति तिमीसँग कुरा गरेँ मुर्खे कुरा भनेर पो पत्यानौ कि ? हामीले कति कुरा ग¥यौ । कुनै रेकर्ड नै छैन । तर तिम्रो स्वर सुनेको भनेको ३१ मर्चमै हो । जुन दिन तिमी आफ्नो जन्मदिन मनाउदै थियौ । एउटा कुरा त पक्का हो मैले तिमीसँग जति कसैसँग पनि फोनमा के साँच्चिकै पनि कुरा गरेको छैन । मेरो परिवारको सदस्यबाहेक । मेरो कुनै साथी छैनन जोसँग मैले पाँच मिनेट भन्दा बढि फोनमा कुरा गरेको होस् । मलाई साथीहरु पटक पटक भन्छन् के अपुरो कुरा हुदै फोन काटेको ? हामीले दिनदिनै साढे दुई घन्टा भन्दा बढि कुरा गरेका थियौ । त्यति धेरै कुरा गर्दा पनि त कुरा पुरा नहुँदो रहेछनी ?
तिमीले पठाएको म्यासेज मेरो मोवाइलमा सुरक्षित छन् । ती ४३ वटा । अहिले हेर्दै गयो फरकफरक कुरा र मुडहरुको म्यसज छन् । कुनै खासै काम नभएको के छ ? चिया पनि भयो । कस्तो भयो त डुलाई ? फेसबुकको इनबक्स र इमेलको एकाउन्टमा पनि छन् ।
तिमीले मलाई नै भनेर पठाएको फोटाहरु पनि सुरक्षित छन् । जुन् तिमीले आफैले पठाएको तिमी र तिम्रो दिदी भएको । अर्को थरी पनि छ जुन तिमी फुच्चि हुँदाको । अर्को थरि फोटो भने फेसबुक बाट लिएको र झन अर्को थरी पनि छ जुन म तिम्रो ठाँउमा आउँदा खिचेका हुन् ।
बेकारको हिसावकिताव भन्न पनि सक्छौ तर यो घाटा र नाफाको होइन खाली सम्झनाको हिसाबकिताब न हो । नसम्झिन पनि नसकिने । यसैलाई भनेको होलान् भन्नेले मनमा बसेको कुरा ।
मैले इमान्दार भएर भन्न पर्दा तिमी देखेको केटी भन्दा राम्री थियौ बिषेश गरि तामाङनीहरुमा । तिमी जतिको राम्री अहिले सम्म पनि देखेको छैन । मैले भनेकै थिएँ तिमीसँग कुरा गर्दा पनि । तिमी बाहिरीमात्र हाइन साचाइ पनि त्यतिकै राम्रो छ । अहिले पनि लाग्छ ।
पृथ्वि गोलो छ । कसैले भनेको भनाइ । भेट मानिस जो जे अवस्थामा रहेपनि हुन्छ । हो झै पनि लाग्छ होइन झै पनि । चाह्यो भने ठूलो पृथ्वि सानो भइदिन्छ चाहेन भने सानो ठाँउ ठूलो पृथ्वि । जेहोस तिमीलाई त्यो दिन याद छ हाम्रो पहिलो भेटको ? जुन ४ को शुक्रवार । तिमीले अलि छिट्टै आउँछु भनेकी थियौ र पर्खि रहेको थिएँ । एकदम अधैर्य भएर । मलाई त्यो दिन अलिअलि सपना झै अलि अलि लाज झै अलि अलि केके हो केके एकै पटक भएको थियो । धन्न रामेश थियौ र पो । नत्र म के गर्दाे हुँ ?
अहिले सम्झदा पनि मलाई त्यो दिनको सम्झनाले फुरुङै बनाउँछ । तिमी आयौ । त्यत्रो दिन लामो प्रतिक्षाको दिन सकियौ । आहो तिमी त्यति धेरै रमाइलो गरि बोल्लाउ भन्ने त लागेकै थिएन । क्या थियो त्यो भेटघाट ।
फोटो र बास्तबिक मान्छेका बारेमा पनि हामीले निक्कै कुरा गरेका थियौ । तिमी त्यति धेरै फरक थिइनौ । बस फरक थियौ त खाली एउटा चन्चलतामा न हो । त्यो दिन चटपट खाको फोटोमा अहिले पनि कस्तरी हासिरको छौ ? मैले तिमीलाई पनि पठाको थिएँ नी ।
भोली पल्ट रमाइलो नै भएको हो । कुराकानी । यस्तै त्यस्तै ।
सबै कुरा त्यति सजिलो नहुने रहेछ । अझ यो सम्झना भनेको के हुदो हो ? मलाई आउने सम्झनाको बारेमा म आफैलाई थाहा हुदैन । कसरी हुन्छ भनेर । कसरी खातखात लागेर बसेको हुदो हो यो ? फुत्त निकालेर फाल्न मिल्दैन होला ? हाहाहा क्या गफाडी है ?
एउटा कुरा भने पक्का हो । मलाई कुनै लैला मज्नुमा विश्वास छैन । न रानी महलमा न ताज महलमै । मान्छेको मनमा बसेको सम्झना भनेको बिस्तारै कम हुदै जान्छ । त्यो पुरै मेटिने भने हुदैन होला । कही न कही बसेकै हुन्छ । केही न केही रुपमा त आइहाल्छ । चकले लेखेको बोर्डमा त डस्टरले मेटेपनि सेतो पुरै मेटिन्न मान्छेको सम्झना त त्यस्ता पनि हाइन होला कि हो ?
मैले तिमीलाई भनेको थिएँ । कुनै दिन मेरो बायोग्राफी बिक्ने जस्तो लागेछ भने तिमीसँगको यो समय निक्कै सुन्दर रुपले लेख्नेमा म ढुक्क छु । यो गफ झै लागेपनि साँच्चै नहोला भन्दिन म । अरु त अरु मैले तिम्रै कारणले एक दुईवटा कविता र एक दुइवटा कथाको प्लट सम्झेको छु । केही लेखेको पनि । तर तिमीलाई इरिटेट गराउन लेखेको भने हाइन नी साथी त्यस्तो नपरोस ।
हामीले कुरा नगरेको बिषय थोरै होलान् । खै कुन दिन हो कुरैकुरामा तिमीले भनेकी थियौ फोन उठाइन भने के गर्छौ ? मैले सजिलै भनेको थिएँ । देहो¥याएर तेहे¥याएर गर्छु । जव सम्म तिमीले उठाउदैनौ । तर वास्तबिक्ता अलि फरक हुदो रहेछ साथी बल्ल थाभो । तिमीले फोन काट्यौ वा कटियो अन्तिम चोटी हामीले गरेको कुरामा । त्यस पछि दोहो¥उनका लागि फोन, ब्यालेन्स र तिम्रो नम्वर भएपनि सकिन । किन त्यसो भएको हो म अहिले पनि भन्न सक्तिन ।
यी सबै लेखेका कुराहरु तिमीलाई गुनासा होइनन् । यो त सम्झनाको एउटा पाटो मात्रै हो साथी ।
एउटा कुरा पनि जोडौ । मैले तिमीलाई मन पराएँ भने पनि तिमीलाई मन नपराउने अधिकार त छ नी । तिमी यसरी भाग्छौ जस्तो लागेको थिएन । तिमीले हाक्कि नै भन्छौ होला झै पो लागेको थियो । तिमी जस्तो यस्तो नपुगेको मान्छेले मलाई जिस्क्याउने ? सबै मान्छेको सोच्ने र वाँच्ने तौर तरिका त फरकफरक हुन्छ नी ? यो काठमाडौका यत्रा बिधि मान्छेको संगतले सिकाएको कुरा त्यही हो । तर तिमीले त्यसो पनि भनेनौ । फेरी पनि यो मेरो गुनासो होइन खाली एउटा प्रश्न न हो ।
लेख्ने कुरा धेरै छन् । मनमा अटेसमटेस भएर बसेका । मिलेछ भने लेखौला अत्यमा सधै राम्रो होस तंपाइको ।

थोकर गोकुल
डेराटोल,स्वर्थीबस्ती
पहिलो बैसाख, २०६९

गीत

बसन्तको गुराँस झै जिन्दगीमा रङग रहोस ।
बेहुली भाको बेलामा झै जिन्दगीमा उमङग होस ।

रातको तारा झर्दा पनि भन्थ्यौ तिमी हेर्दैछु म
खुल्ला बादल माथि पनि भन्थ्यौ चित्र केर्दैछु म
एक्लै हुन्छु आज भोली बादल तारा जेझरेनी
होस हुन्न आज भोली जता मैले जेगरेनी
मेरो भागमा पिडा जति तिम्रो भागमा खुशी होस ।
बसन्तको गुराँस झै जिन्दगीमा रङग होस ।
बेहुली भाको बेलामा झै जिन्दगीमा उमङग होस ।


अङगालिएर कोही हाँस्दा तिम्रो हासो झै लाग्छ
बेकारको यी सम्झना तिम्रो नासो झै लाग्छ
लैजाउ यो मुटु नै झिकि दिन्छु म मरेनी
तिम्रो केही दोष हुन्न पाप धर्म जेपरेनी
मेरो भागमा आँशु आँशु तिम्रो भागमा हासो होस ।
बसन्तको गुराँस झै जिन्दगीमा रङग होस ।
बेहुली भाको बेलामा झै जिन्दगीमा उमङग होस ।

कीर्तिपुर २०,डिसेम्वर, २०१०

मोबाइल भावना

मोबाइल भावना

न फाल्न मिल्छ
न बाल्न मिल्छ
भएर पनि बेखुशी
नभएर पनि बेखुशी
मोबाइल फोन ।

राती बिउँझेछु
तिम्रै सपना थियो
यसो मोबाइल हेरे
तर केही थिएन खाली थियो
कति निष्ठुरी है तिमी
मैले खोजेको
जाबो मिस कल न हो
त्यो पनि दिएनछौ ।

हर चोटी उस्तै धुनको
मोबाइल बज्दा
सधै मलाई तिम्रै मिसकल हो कि
झै किन लाग्छ हँ ।

जब म तिमीलाई
कल गर्छु तिम्रो
फोन ब्यस्त छ भन्छ
त्यसमा मलाई
एउटा भाला रोपेझै हुन्छ
बेकार मै ।

एउटा कुरा सुनिनु पर्ने
अर्कै कुरा सुनिन र
नसुनिन पनि सक्छ
वा सम्पर्क हुन सकेन
वा अरु केही
जेहोस गर्न खोजेको कुरा हुन्न
अरु कुरा हुन्छ नेपाली फोनको बिशेषता ।

सेतो बादल

सेतो बादल

म बादलको एक भाग
सेतो रंगको
सुर्यको प्रकाशसँगै परिबर्तन भैरहन्छु
कहिले रातो, निलो,प्याजी वा त्यस्तै बैजनी रंगमा
बिहान, दिउसो र बेलुकी ।

लाग्छ यो सबै रंगमा मैहुँ
फरिएको त मेरो जवानी हो
मान्छेका जातिमा बच्चा,युवा र बृद्धा भए झै

जव छाड्छ सुर्यको प्रकाशले
मेरो रङ्गीन समय सकिन्छ
फेरी म त्यही सेतो बादल बन्छु ।

मेरो रङ्गीन समय
सकिन्छ
एकै छिनमा भनौ १२ घन्टैमा ।

फेरी म त्यही
एक भाग सेतो बादल
फेरी रङ्गीन बन्ने सपना बुन्दै
प्रतिक्षा उदाउने सुर्यको ।

छोटो कबिता

मौसम नभएको बेलैमा
फूल्नु हुन्न नत्र
दुनियाले भन्छन देखाउदै हेर बेमौसमी ।

भमराहरु झुमिन्छन्
कोपिला मै
तेरो भाग र मेरो भागको हिसाबकिताबमा ।

धेरै भयो कुरा
चौतरी र दोबाटोमा
फुल्न नपाई नै झर्न थालेका
फूलका ।

गजल

छेक बार चाहिदैन हराउनलाई मान्छे
केही चिहुँ चाहिदैन कराउनलाई मान्छे ।

देउता भुत कहाँ हुन्छ युग कम्प्युटरमा
रातको रुख काफी हुन्छ डराउनलाई मान्छे ।

छिटोछिटो छरितो त कुरा मात्रै कामको
मुखमै शब्दकोष हुन्छ अराउनलाई मान्छे ।

मोबाइल छ ल्यापटप छ बोकी राको सधै
भनिदिन्छ कनेक्ट छैन हराउनलाई मान्छे ।

Ashoka

Asoka (207-230 B.C.E)
India's foremost royal patron of Buddhism and the first monarch to rule over a united India. Emperor of India, founder of the Maurya Dynasty. A great Buddhist ruler who was converted to Buddhism after a long period of wars of conquest. He abolished wars in his Empire, restricted hunting or killing for food, built hospital for man and beast, and engraved on rocks and pillars throughout the Empire his famous Edicts, setting forth the moral precepts of Buddhism. He sent his son Mahinda and daughter Sanghamitta to Sri Lanka where they converted the ruler and people to Buddhism. The Third Buddhist Council was held at his capitial Pajaliputra, India, in the seventeenth year of his reign.

book

http://books.google.com.np/books?id=KoNT6tjk9mQC&pg=PA170&lpg=PA170&dq=nepali+radio+history&source=bl&ots=oRSVDWEX9r&sig=uba2gIiju_QoUaz1gWS47W9Kr0A&hl=ne&ei=orkDTMuYC4zDrAfWz9k8&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CCIQ6AEwCDgK#v=onepage&q&f=false

Photo

http://www.google.com/buzz/100445405203551663024/g1jrrc3WRZu/37-photos

गजल

गजल

सुन्दर संसारको सपना टुट्यो र रोएँ ।
यो जिन्दगीको यात्री छुट्यो र रोएँ ।

दुःख सुखको कुरा अल्झिने त्यो
एउटै थियो मु्टु लुट्यो र रोएँ ।

वचन तिर झै थियो रोप्पियो
आँशु मुल बनेर फुट्यो र रोएँ ।

हाँगा नभाको रुखमा ओत लागिएछ
बिस्वासघात असिनाले चुट्यो र राएँ ।

कुरा फेरी आफ्नै ।

कुरा फेरी आफ्नै ।

केही समय पहिले एउटा संस्थाको बार्षिकी थियो । त्यस कार्यक्रममा म निम्तालु नभएरै गएँ । संस्था चिनेकैहरुकै हो । मलाई लाग्यो बाषर्कि हो गए के होला र ? ठीकै कुरा हो झै लाग्यो । म नाडाकिएको मान्छे निम्तालु भएँ त्यो पनि निम्तालुबाटै । मलाई लाने साथिहरुको लामै गु्रप थियो । ती सबै निम्तालु म बाहेक ।
गेटमा एक जना चिनजानकै मान्छे थिए । सबै सँग हात मिलाए तीनका संस्थाको बाषर््िाकीका बधाइ दिए । मैले त्यसो गर्न हात बढाउदा तिनी अर्कै तिर फर्किए । संयोग हाला नी भनेर आफैलाई सम्झाएँ । कार्यक्रममा भाषण बाजी चलिरहेको रहेछ । ठीकै भो भाषण त सबैले सुन्न सक्छन् त्यो
आफैमा सजिलो भयो मन बुझाउनलाई ।
आफैलाई लाग्छ धेरै चोटी म जति धेरै सामाजिक बन्न खोजेपनि त्यति नसक्ने मान्छे । हुनत बानी फेर्न केही त सकिन्छ होला पुरा पुरा सकिने रहेनछ । यो मेरो नितान्त ब्यातिmगत अनुभब हो । सत्यता कतिछ कुनै बैज्ञानिक नापजाच भएको छैन ।
भाषण लगभग चल्यो होला डेढ घण्टा । सञ्चालकले भाषणबाजी सकिएको र अब भोजभतेर हुने कुरा सुनाए । धेरैले यसले सजिलो वा भाषण भन्दा रासन सजिलो बनायो होला मलाई निक्कै अफ्ठ्यारो भएको महसुस भो ।
म एक जना आयोजक मध्ये कसैले नडाकिएको मान्छे । भागुँ त्यात्रो निम्तालुको साथिहरुको बिचमा थिएँ । नभागु मेरो भागमा भात पाकेको थिएन शायद । मैले खाएँ भने त्यहाँ एक जनालाई नपुग्दो हो जसले फेरी खोजी होला हिसाब किताब होला । होटेल वालाले भन्लान् मैले भने जति मान्छेलाई खुवाएको छु । अनि फेरी आयोजकहरु भन्लान् हामीले जति भनेको छौ त्यति नै मान्छे डाकेका छौ कता बाट पुगेन त ।
पछि फेरी मान्छे गन्ने सहमति होला । निम्तालु जति एक लाइन । गन्न प¥यो । आयोजकले माइकमा ठुलो स्वरले भन्लान् । अझ निम्तो कार्ड अनिबार्यरुपमा हातमा लिइदिनुहोला भनेमा के गर्ने होला झन् । अन्त्यमा होटेलकाले पनि मलाई नै देखाउदै भन्लान् यी यो पो रहेछ त भातमासु पड्काउने । फेरी आयोजकले भन्लान् यो होटेलकै मान्छे होइन । होइन हाम्रो त बरु आयोजकको निम्तालु होइनन् यी । होटेलवाला चर्केलान् ।
भातका कुरा हुने बितिकै मेरो मनमा अनेक खालको कुरा आयो । एक छिन त मलाई यो कार्यक्रममा ल्याउने निम्तालुलाई नै केही गरौ झै लाग्यो । मलाई ल्याउनेहरु मस्तराम अरु नै कुरामा गफिएका थिए । आफुलाई पर्न पिर परेको छ उनिहरुलाई आन्नद ।
के गर्ने गर्ने ? खासमा त मेरो दिमागको प्रयोग त्यति धेरै हुदैन । साथिहरु भन्छन् तँ एकदम बिन्दास भइस । केही सोच्दैनस । हाम्रा घरजाम भयो । बच्चाबच्चि भयो । अहिले काठमाडौमा घर घडेरी जोडेका छौ । तेरो पालो कहिले आउँछ । धेरै बिन्दास नबन त । कहिले कहि मेरा हाकिमलाई रिस उठ्दा भन्छन् तँपाई दिमागै लाउनु हुन्न ?
पहिलो पटक होला मेरो दिमागको साँच्चै यति साह्रो प्रयोग भाको । मलाई पहिलेका कुराले खासै छुदैनथ्यो । आज के भाको दिमाग ।
त्यो संस्थाका संचालकहरु मध्येका नजिकैका चिनेका साथि भाषण बाजी सकेर भातका लागि हिड्दै गर्दा मलाई देखेछन् । उनि म तिर लम्किए । हात मिलाइवरी भने मैले हिजो दिनभरी तँपाईलाई सम्जिएर फोन गरेका केहो तँपाइको फोन ।
केही त गरेको थिइन ।
होइन तँपाइको फोन पटक्कै लागेको थिएन ।
साँच्चै त हो ?
म आफैलाई शंका लाग्यो ।
हिजै हो घरबेटी बुढाको अबको महिना पनि कोठा भाडा नदिए ताला लाग्ने धम्कि पुर्ण कुरा यहि फोनबाट सुनेको । त्यसो त अर्को फोन पनि आएको थियो । कलेजबाट । पहिले सुरिलो स्वर सुनियो हेल्लो गोकुल जी हो । कहिल्यै सुरिलो स्वर नसुनिने मेरो फोनमा त्यस्तो आवाज आए पछि हजुर भन्न करै लाग्यो ।
नत्र त म मेरै फोनमा मेरो नाम लिएर हो भनेमा भनि दिन्छु होइन म यो देशको प्रधानमन्त्रि ।
त्यसो भए तँपाईले कलेजमा भर्ना गरेको बाँकि किस्ता तिर्नु भाको रहेनछ । एक हप्ता भित्र तिर्नु भएन भने तँपाइको नाम रजिष्टारबाट काटिने छ ।
त्याति मात्र हो र झन आर्को फोन पनि आको थियो । गाँउका काका पर्नेको । उनि भन्दै थिए । माइलो म भोली बेलुकि तिर काठमाडौ फिर्दैछु लिन आएस है बसपार्कमा । हिजै मात्र हो मेरोमा यति धेरैको फोन आएको नत्र त सधै बोक्ने मात्र हो यो मोबाइल फोन त । काम न काजको म हरिलठ्ठकलाई कसलाई के खाँचो परोस न फोन आवस् ।
लौ फेरी यही भाषण र रासणको कार्यक्रमको भने निम्तोको लागि साथिले दिन भरि फोन गर्दा पनि नलाग्नु ।
मलाई निक्कै असजिलो लाग्यो ।
के गर्ने होला ? एउटा मन भन्छ मस्काइदिउँ खसि, माछा, कुखरा र बास्ना आउदै गरेको परिकार एउटा मन भन्छ हुन्न त्यसरी तँ नडाकिएको मान्छेले त्यस्तो कार्य गर्न सुहाउदै सुहाउदैन । गर्ने के हो ? बिचारा म फन्दामा परे जस्तो भएँ ।
एक छिन बस्ता बस्ता मेरो पेट दुखे दुखे जस्तो भो । पखाला लाग्ला लाग्ला जस्तो पो भो । लौ मा¥यो । मैले मलाई निम्तो गर्ने साथिहरुलाई यो कुरा सुनाएँ । दौडिन पर्ने भो । तिनले ननिको मान्दै भने हुन्छ कि मस्काएर जाने हो ? कहाँ हुनु नि मेरो पेट खराबी भाछ कसरी होला र मस्काउन ? पहिला मस्काउने अनि गएर औषधी किन्ने नी ?
मलाई भने झन हतारो भयो । दोडिएँ एक्लै दुखेजस्तो पेट समाउदै । धन्न त्यो बेला आयोजकहरु अरु कुरैमा ब्यस्त थिए नत्र त भन्दा हुन हर्सानु हर्सा¥यो अनि दुख्दैन त पेट ?